Минем дөньям

Татарстан республикасы Милли музеен мин вакыт машинасы диеп эйтер идем. Чөнки музейда иң элекке көннэрдэн алып совет чорына кадәр булган тарих белән танышырга була.
Музейда кешелекнен беренче көннәрендә ничек яшэгэнен, нинди эш кирәк яраклары кулланганын, нинди савыт сабалар белән ашарга пешергэннэрен анларга, күрергә мөмкин. Боларны археологик казылмалар раслый.
Төрле археологик казылмаларга таянып элеккеге ойлэрнен эчлэренен макетлары ясалып куелган. Лэкин кешелек тыныч тормыш белән генә яшэмэгэн, Хэрвакыт сугышлар булган. Шуңа күрә, музейда бик күп сугыш кораллары хэм киемнэре күп урын ала.
Минем истэ калган экспонатларнын берсе Екатерина II каретасы. Карета безнең көннэргэ кадэр ничек шулай сакланды икән? Бу минем өчен иң серле сорауларнын берсе булып калды....
"Уткэнне белмэгэннен килэчэге юк" юк дигән эйтем бар.
Хэр кеше үзенен тарихын белергә тиеш дип саныйм мин, э Татарстанның тарихын белу өчен Милли музейга барырга тэгьдим итэм.

На территории Казанского Кремля, прямо под открытым небом, можно найти необычную выставку "Мелодия камня". Эта выставка результат международного симпозиума тюркских народов, проходившего в 2014 году.
Скульптуры мастеров из разных стран и разных регионов нашей страны очень гармонично вписались в пространство.
Это работы скульпторов из Уфы, Москвы, Казани, Азербайджана, Турции, Крыма. Все скульптуры разные, выполнены из одного и того же камня. Некоторые очень своеобразны, не сразу можно понять, что изобразил автор. Многие из каменных шедевров посвящены человеку, его эмоциям и душевным состояниям.
В общем, необычная получилась выставка, рекомендую обратить внимание.

Пионерлар сафына керү өчен укуда тырыш, төрле чараларда актив булу мөһим булган. Шул очракта гына горур пионер исемен йөртә алганнар! Әлеге оешма туган илне яратырга, өлкәннәрне хөрмәт итәргә, дус һәм бердәм булырга өндәгән.
Шулай ук әле пионер намуслы, кыю булырга, өлкәннәргә һәм кечкенәләргә хөрмәт белән карарга тиеш булган. Пионерлар төрле эш башкарган: кызыл галстук һәм пионер значогы тагып, быргы тавышына сборларга җыелган, хәрби-патриотик җырлар җырлаган, өлкәннәргә ярдәм күрсәткән, кечкенәләрне хезмәткә өйрәткән, җәмгыять эшләрендә актив катнашкан. Пионерлар металлолом, макулатура җыйганнар, чәчәкләр һәм агачлар утыртканнар, хайваннар үстергәннәр. Иң яхшы дип табылганнарын бүләкләгәннәр.
Пионерларның символлары булып кызыл галстук, йолдыз значогы, пионер байрагы, отряд әләме, быргы (музыкаль инструмент) һәм барабан торган.
Пионерлар турында тагын да күбрәк белэсез килсэ, Татар халкы һәм Татарстан Республикасы дәүләтчелеге тарихы музеена барырга киңәш итэм, дусларым!

Метеоритлар коллекциясе, интерактив телескоп, космик улчэу, бик күп минераллар,динозаврлар залы, боларнын барысы белән без- Татарстан Республикасы табигать тарихы музеенда таныша алабыз.Хаттэ кечкенэ мамонт белэн очрашып була(экраннарда).
12 залдагы экспонатлар безне миллион ел элек булган тарихка сэяхэткэ алып бара.
Музейда даими рәвештә таныштыру һәм тематик экскурсияләр, мастер-класслар, квестлар, викториналар һәм төрле яшь категорияләренә исәпләнгән башка мәдәни-белем бирү программалары үткәрелә. Шулай ук музейда иҗади түгәрәкләр һәм студияләр эшли.
Барлык серлэрне ачып бетермим, барыгызгада үз күзләрегез белән күрергә киңәш итэм.

Татарстан республикасы Милли музеен мин вакыт машинасы диеп эйтер идем. Чөнки музейда иң элекке көннэрдэн алып совет чорына кадәр булган тарих белән танышырга була.
Музейда кешелекнен беренче көннәрендә ничек яшэгэнен, нинди эш кирәк яраклары кулланганын, нинди савыт сабалар белән ашарга пешергэннэрен анларга, күрергә мөмкин. Боларны археологик казылмалар раслый.
Төрле археологик казылмаларга таянып элеккеге ойлэрнен эчлэренен макетлары ясалып куелган. Лэкин кешелек тыныч тормыш белән генә яшэмэгэн, Хэрвакыт сугышлар булган. Шуңа күрә, музейда бик күп сугыш кораллары хэм киемнэре күп урын ала.
Минем истэ калган экспонатларнын берсе Екатерина II каретасы. Карета безнең көннэргэ кадэр ничек шулай сакланды икән? Бу минем өчен иң серле сорауларнын берсе булып калды....
"Уткэнне белмэгэннен килэчэге юк" юк дигән эйтем бар.
Хэр кеше үзенен тарихын белергә тиеш дип саныйм мин, э Татарстанның тарихын белу өчен Милли музейга барырга тэгьдим итэм.

Мин китапханэлэргэ йөрергэ, төрле күңелле китаплар укырга яратам. Бүген Кукмарада балалар язучы Сергей Михалков исемен йортуче балалар китапханәсендэ кунакта булдым. Бу исем китапханәгэ 2021 елда бирелә.
Китапханәдэ Петр беренченен тууына 350 ел булуына багышланган кургэзмэ ясалган.
Кургэзмэдэ аның тормыш юлы hәм ижаты белән танышырга hәм күп кызыклы мәгълүматлар табарга мөмкин иде. Шушы форсаттан файдаланып, мин Пётр беренче турында күбрәк белергә кирәк дигән нәтижә ясадым хэм аның турында укырга ойгэ китап алдым. Э сез, дусларым, Петр беренче турында ниләр белэсез?

Посетила выставку "Николай Катанов: Путь на Восток".
Катанов – профессор Казанского университета и Казанской духовной академии, выдающийся этнолог и востоковед. Известность и признание получил во многом благодаря экспедиции на Восток. В течение 4 лет он путешествовал по Южной Сибири, Джунгарии и Восточному Туркестану.

На выставке «Николай Катанов: путь на Восток» представлены предметы, которые были собраны в экспедиции. Они знакомят нас с традициями быта и культуры якутов, бурятов, киргизов, уйгуров, калмыков, монголов, чувашей, марийцев и других народов.
На выставке есть:
предметы религиозных культов – памятники шаманизма, трещотки и чаши для жертвоприношений, тибетские флаги с молитвами, буддийские иконы из терракоты и на шелке, бронзовые статуэтки Будды;
музыкальные инструменты;
предметы быта и одежда;
восточные монеты.

Мин Кукмарада балалар китапханэсендэ кунакта булдым. Китапханэ миңа бик ошады. Заллары зур, иркен хэм якты. Китаплар бик күп хэм кызыклы. Залда тынычлап китап укыр өчен аерым бер урын бар. Анда йомгак пуфиклар куелган, күңелле булсын өчен йомшак уенчыклар белән бизэлгэн.
Китапханәдэ эшлэуче апалар бик молаем хэм ачык, ярдәмчеләр. Хэрвакыт булышырга гына торалар.
Энием белән рэхэтлэнеп китаплар укып, ял итеп кайттык.

Памятник Шаляпину открыли в 1999 году в историческом центре города, на улице Баумана. Торжественное событие приурочили к 125-летию Фёдора Шаляпина. На открытии памятника присутствовала и внучка великого певца. Родной город Фёдора Шаляпина, Казань, стал первым в мире, где появился памятник знаменитому певцу. Увековечил великого земляка в бронзе московский скульптор Андрей Балашов.
Шаляпин изображён в трагический момент своей жизни: в 1922 году он покидает Россию и навсегда прощается с родной Казанью. Памятник очень динамичен, кажется, что он вот-вот продолжит начатое движение. Голова певца чуть повёрнута назад, он как бы в последний раз оглядывается на родной город. Шляпа в руке и небрежно накинутый плащ гармонично дополняют композицию. Скульптура расположена рядом с Богоявленским собором, где в 1873 году крестили Шаляпина и отелем «Шаляпин Палас». В Богоявленском соборе сейчас находится музей, посвящённый жизни и творчеству Шаляпина, а также хоровая камерная капелла, носящая его имя. В центре Казани много «шаляпинских мест». Здесь великий певец родился, учился, подрабатывал письмоводителем в земской управе. С раннего детства у Шаляпина заметили великолепный голос и слух. Он пел в хорах 11 казанских церквей. С 1982 года в городе регулярно проводится Международный оперный Шаляпинский фестиваль.

Шэhэребезнен “Хәзинә” Милли сәнгать галереясендә татар халкының мәшһүр рәссамы, Россиянең атказанган һәм халык рәссамы, Татарстанның Габдулла Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреаты Баки Урманченың күргәзмәсендэ булып кайттым. Биредә Татарстан дәүләт рәсем сәнгате музее фондларында сакланган картиналар урын алган. Шигърияттә Габдулла Тукай, җыр сәнгатендә Салих Сәйдәшев, рәсем сәнгатендә Баки Урманче – татар халкының горурланырлык шәхесләре. Бу исемнәр милләтебезне узган гасырда да, хәзер дә, киләчәктә дә данлыйлар. Баки Идрис улы XX гасырда татар рәсем сәнгатенә нигез салган. Ул үзен рәсем, скульптура, графика, каллиграфия сәнгатендә сынап караган һәм үзен киң диапазонлы талант итеп таныткан. Баки ага тематик һәм тарихи композицияләр, панно һәм диорама эскизлары, пейзажлар һәм натюрмортлар иҗат иткән. Милләтбезнең күренекле шәхесләренең портретларын, скульптураларын ясаган. Ул иҗат иткән шамаилләр дә милләтен, динен яраткан кешеләрне битараф калдырмыйдыр, мөгаен. Баки ага Габдулла Тукай, Дәрдмәнд әсәрләрен иллюстрацияләр белән бизәгән.
Бакый Урманче татар халкы кичергән михнәтләрне үз җилкәсендә татыган. Ул сугыш, ачлык, репрессия газапларын үз күзләре белән күргән. Шуңа да карамастан милләтенә, диненә, халкына тугры калган. Ул үзеннән соң бик бай мирас калдырды. Кырлай авылындагы Габдулла Тукайның музей комплексы үзе генә ни тора. Баки ага аны проектлап, тормышка да ашырды. Бүгенге көндә бу дөньяга сибелгән миләттәшләребезнең иң яраткан музейларының берсе. Ул үзенең иҗатында милли идеалларыбызны күрсәтергә тырышкан. Картиналар галереясында ак калфаклы сандугачыбыз, композитор Сара Садыйкова, татар генераллары – Булатов һәм Сафиуллинның портретлары бар. Баки аганың хатыны, галимә Флора Урманче, галимә Диләрә Тумашева, рәссам Абрек Абзгильдин, композитор Нәҗип Җиһанов портретлары исә каллеграфия ысулы белән ясалган. Биредә шулай ук рәссамның шамаильләре, натюрмотртлары һәм пейзажлары урын алган. Аларны карагач күңелгә ниндидер рәхәтлек, милли горурлык хисләре иңә. Баки Урманче үзенең иҗаты белән сәнгатьне, халкыбызны, татар милләтенең бөек шәхесләрен данлый. Үзенең таланты һәм тырышлыгы нәтиҗәсендә ул 3000нән артык график хезмәт, 300гә якын полотно, 100дән артык скульптура калдырган. Картиналар галереясында бу хезмәтләрнең бер өлеше генә куелган. Әмма алар бөек рәссамның иҗатын күзалларга ярдәм итә.