Здраствуйте это Я Марьям Андреева.

Гали Закиров, Гали Закир улы Закиров, рус. Закиров Гали Закирович (1910 ел, Казан губернасы, Мамадыш өязе, Байлар Сабасы — 1944 ел, Украина ССР) — Бөек Ватан сугышында катнашучы, гвардия кече сержанты, Воронеж фронты 60нчы армия 3нче гвардия һава десанты дивизиясе 8нче гвардия һава десанты полкы 3нче батальоны укчылар округы командиры, 1941 елның июль аеннан Бөек Ватан сугышы фронтларында: Төньяк-көнбатыш, Үзәк, Воронеж , 1нче Украина фронтларында. 1942 ел башында каты яралана, Байлар Сабасында 6 ай дәвалана. 1943 елның 9 октябрендә Воронеж фронты 60нчы армия 3 нче гвардия һава десанты дивизиясе 8нче гвардия һава десанты полкы 3нче батальоны укчылар округы командиры Г. Закиров Киев өлкәсе Вышгород районы Ясногородок авылы янында Днепрның уң ярында яуланган плацдармны киңәйтү өчен барган сугышта батырлык күрсәтә, дошманның бер ротага якын гаскәриен сафтан чыгара. Советлар Берлеге Каһарманы исеме бирелә (10.01.1944). 1944 елның февралендә Украина ССР җирендә барган сугышларның берсендә һәлак була (хәбәрсез югала).

Буген сезне районыбызнын туган якны ойрэну музее бклэн таныштырасым килэ. Районыбыз житэкчелеге белэн китапханэ хэм музей аерым зданиялэргэ урнаштырылу буенча эш бара.Элеге фотода булачак музейнын фасадын курсэтергэ телэдем сезгэ.Милли бизэклэр белэн бизэлуе эллэ каян кугэ ташланып тора.Экспонатлар вакытлыча башка жирдэ тик алар белэ кереп танышып була.

батырыбыз Хәбибуллин Зәки Хабибулла улы. Подполковник, укчы, полк командиры. Югары Утар авылында туа. 1931 елда армиягә алына, хәрби политик училищесын тәмамлый . Финләндия сугышында катнаша Ватан сугышына беренче көннәрдән үк керә, кабат хәзерләү курслары үтеп, строевой командиры була
Балтик Буеннан беренче Белорусия фронтын күчерелгән Двина укчы дивизиясе 1945 елның январь башында Варшавадан совет гаскәрләре хәзерләгән һөҗүмнең төп юнәлешенә эләгэ. Частьләрнең сугышка хәзерләнергә һәм немецларның күәтле оборонасын өзәргә кирәк булган участокны өйрәнергә берничә көн генә вакытлары була. Командование алдына боз өстеннән Висла елгасы аркылы чыгу һәм Пулька районында гитлерчылар оборонасын өзү бурычын Зәки Хәбибуллин полкы үтәргә тиеш була. Полк көчле ут астында юка боз өстеннән елганың көнбатыш ярына беренче чыгарга һәм немецларның сигез айдан артык вакыт эчендә җентекләп корган өч полоса ныгытмаларын өзеп үтәргә тиеш була.
Үз дивизиясендә генә түгел, корпуста да, армиядә дә Хәбибуллин яхшы полк командирларының берсе булып санала. Бу югары абруйны офицер Ленинград һәм Рига яннарындагы сугышларда, хәрби тәҗрибәсе.һәм армиядә озак вакытлар хезмәт итүе белән яулап алган була.
1945 елның 14 январенда Висла өстендә гадәттәге иртәнге тынлык озакка сузылмый. Иртән сигез сәгать утыз минутта , кышкы соры таң вакытындагы эңгер-меңгер белән алмашынганда совет артеллериясе бердәм эш башлый. Снарядлар шартлаудан күтәрелгән төтен һәм балчык кисәкләре көнне яңадан төнгә әверелдерэлэр.
Подполковник Хәбибуллин атаканың барышы турындагы хәбәрне түземсезлек белән көтэ. Озакламый команда пунктына алгы отрядның уңышлы рәвештә һөҗүм итеп баруы турында беренче хәбәрләр килэ. Ун сәгатьтә капитан отряданың Пульконы алуы турында хәбәр итэ.


28 февраль 1945 елда подполковник Хәбибуллинга Советлар Союзы Герое исеме бирелэ. Командование, дивизиядәш һәм полкташ иптәшләре аны иң югары бүләк алуы белән котлыйлар һәм аңа , җиңү белән Берлинга чаклы барып җит, дип изге теләкләр телиләр.
Ләкин сугышчан дусларының теләге тормышка ашмый: 1 майда Альт- Группин урамнарындагы сугышларда дошман пулясы герой командирның гомер юлын өзэ. Җиңү көненә санаулы көннәр калганда зур батырлык күрсәткән якташыбызның һәлак булуы әлбәттә бик кызганыч.
Ә инде өченче батырыбыз Башкиров Иван Сергей улы - сержант, пулемет расчеты командиры. 1926 елда Саба районының Завод - Нырты авылында туа. Башлангыч мәктәпне тәмамлаганнан соң колхозда эшли. Армиядә 1943 елның ноябереннән хезмәт итә башлый.

Музей истории Сабинского лесного хозяйства посвящен замечательным людям, которые передали свои знания, чтобы сокровище земли приносило только счастье. Конечно, невозможно вспомнить всех руководителей и рядовых тружеников Сабинского лесхоза о том, что они сделали за эти долгие годы. И все же мы постарались вспомнить как можно больше фамилий и имен наших земляков.
В музее представлены интересные экспонаты, рассказывающие о том, как жили жители села в послевоенные годы. В ходе работы по комплектованию фондов музея была проведена большая работа по изучению архивных документов Национального архива Республики Татарстан. В нем также широко использовали ветеранов лесного хозяйства и всех, кто работал на этом предприятии в разные годы во время и после войны. Большую помощь оказали личные архивы бывших руководителей нашего лесного хозяйства.
Музей истории Сабинского лесного хозяйства создан по инициативе ветеранов лесного хозяйства и трудового коллектива. Историческим памятником является построенный в 1874 году дом лесничего 3-го лесничества Митрофана Николаевича Ломакина. Специалистами музейного центра организована экспозиция на современном уровне. Торжественное открытие музея состоялось 24 марта 2004 года в день рождения заслуженного лесовода РСФСР, кавалера Знака Почета и ордена Октябрьской революции Нургали минихановича Минниханова.
Учитывая, что Сабинский музей истории лесного хозяйства является единственным в Республике Татарстан музеем, посвященным развитию лесного хозяйства, администрация Сабинского района посчитала возможным открыть этот музей на правах отдела Сабинского краеведческого музея и включить его в перечень учреждений культуры Сабинского района. Об этом свидетельствует постановление главы администрации Сабинского района от 13 сентября 2004 года №368 – п.
В целях сохранения историко – культурного наследия Сабинского района Кабинетом Министров Республики Татарстан Министерством культуры Республики Татарстан и администрацией Сабинского района принято предложение о создании с 1 января 2005 года Музея истории Сабинского лесничества на правах структурного подразделения.
Первым руководителем музея с 18 августа 2003 года была назначена Газизуллина Рузия Равилевна. В 2005 году после утверждения штата сотрудников смотрителем назначена Хафизова Сария Ахметовна.
Первый раздел называется "История развития Сабинского лесного хозяйства". Содержание данного раздела связано с 90-летней историей лесного хозяйства. Представлены деревянные предметы, использовавшиеся в быту в послевоенный период, и документы, описывающие важнейшие события развития лесного хозяйства. Основная экспозиция посвящена Нургали Минниханову-одному из самых уважаемых и известных специалистов лесного дела в Поволжье. Среди раритетов-мемориальная коллекция великого специалиста лесного дела, директора Сабинского лесхоза (1962-1990 гг.).
Второй раздел называется “ Животный мир Сабинского лесничества”. Эта экспозиция знакомит с животным миром сабинских лесов площадью 61 000 гектаров. Здесь представлены чучела животных и птиц, обитающих в наших лесах.
Третий раздел называется “Галерея портретов”. Были представлены портреты выдающихся ученых-лесоводов России и портреты передовых работников Сабинского лесхоза. Экскурсии и совершенствование экспозиции обязательно будут продолжены. Это убеждение основывается на том, что с каждым годом количество посетителей значительно увеличивается. Это увеличение является результатом пропаганды и активной рекламы музейной деятельности. Музей также принимает гостей из-за рубежа.
Высокий уровень исполнительского мастерства сотрудников музея проявляется уже при входе в музей. Теплый прием и улыбка экскурсовода вызывают здесь интерес к истории, так как сведения об истории земляков и родственников очень трогательны.

Күренекле композитор Фасил Әхмәт улы Әхмәтов 1935 елның 23 маенда Татарстанның Кукмара районы Салтык Ерыклы авылында туа.Әхмәтовлар гаиләсе 1946 елда Саба районыньң Лесхоз бистәсенә күчеп килә. Килгәч тә алар баракта яшиләр. Аннан сон яна йорт салып шунда күчәләр. Әтисе Әхмәт бухгалтер булып эшли, әнисе өйдә балалар тәрбияли. Фасил 5,6,7 нче сыйныфларны Лесхоз мәктәбендә укый. Мәктәптә ул иң яхшы гармунчы, кичәләрне оештыручы һәм башлап йорүче була. Укуда да бик сынатмый, яхшы билгеләре генә ала. Ул укыган класста 18 бала укый, класс җитәкчесе булып Вахитов Хәй Вахитович була. Фасил белән бер класста укыган, Югары Оштырма авылы кызы, Люция исемле кыз белән бик дус була. Аңа багышлап “Люция” исемле җыр да яза, ә якын дусты Мәгсүм Латифуллин аңа шигырь яза.1988 елда Ф.Әхмәтовка соңгы еллардагы әсәрләре, симфониясе һәм «Мин гармун булсам иде» исемле җырлар җыентыгы өчен Татарстанның Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләге бирелә.
ТАССР һәм РСФСРның атказ. сәнгать эшлеклесе (1977, 1981), РСФСР һәм ТРның халык артисты (1993,1995). Төп әсәрләрең симф. поэма (1969), симфония (1976),фортепиано һәм оркестр өчен (1988), скрипка һәм оркестр өчен (1991) концертлар, кыллы квартетлар, камера-инструменталь әсәрләр, 130 дан артык җыр һәм романс, драма спектакльләренә музыка. РСФСРның М.И. Глинка исем. һәм ТАССРның Г.Тукай исем. Дәүләт бүләкләре лауреаты (1975,1988).

1952 елда Лесхозның 7 еллык мәктәбен тәмамлап, көз көнендә Казанга китеп музыка училищесына укырга керә.

1957-1962 елларда Ф.Әхмәтов Казан дәүләт консерваториясенең теоретик композиция бүлегендә профессор А.С.Леман классында укый. Консерваторияне тәмамлагач, ул – Татарстан радиосының музыкаль тапшырулар редакциясендә өлкән редактор. Аннары консерваториядә аспирантурада укый һәм шунда үзе дә дәресләр алып бара. 1975 елда аны Татарстан китап нәшриятына музыка редакторы итеп чакыралар.
Ф.Әхмәтнең халык арасында таныла башлавы аның консерваториядә укыган елларына туры килә. Бер-бер артлы радиодан, эстрададан аның җыр һәм романслары яңгырый башлый. Фортепьяно өчен язылган сонатинасы белгечләр тарафыннан татар музыкасында новаторлык әсәре дип билгеләнә. Аеруча композиторның беренче кыллы квартеты шөһрәт казана. Бу әсәр, бөтен дөньяга мәшһүр А.Бородин исемендәге кыллы квартет репертуарына кереп, безнең илдә генә түгел, чит илләрдә дә башкарыла.

Алга таба да Ф.Әхмәтов камера музыкасы өстендә күп, нәтиҗәле һәм уңышлы эшли

Яхин Рөстәм Мөхәммәтхаҗи улы - композитор, "Дулкыннар, дулкыннар", "Күңелем өзгәләнгән минутларда" һ. б. җырлары, романслары өчен 1959 елда Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләгенә лаек була.
Рөстәм Яхин 1921 елның 16 августында Казанда туган. Балачактан музыкага тартылган, татар халык җырлары белән кызыксынган, аларны аның әнисе Мәрьям ханым яхшы белгән. Туганы, танылган җырчы Мәрьям Рахманкулова киңәше белән 13 яшендә Рөстәм Яхин Казанның 1нче балалар музыка мәктәбенә укырга бара. Мәктәп директоры Р.Л.Поляков һәм фортепиано укытучысы А.В.Чернышева баланың сәләтен күреп, аңа укуын Мәскәүдә дәвам итәргә тәкъдим итә. Мәскәү музыка училищесында А.Г.Руббахның фортепиано сыйныфын тәмамлаганнан соң, 1941 елда Р.Яхин Мәскәү консерваториясенә имтиханнарын уңышлы тапшыра. Бөек Ватан сугышы башлану сәбәпле, яшь музыкантны армиягә алалар. Сугыш беткәч, Рөстәм Яхин укуын Мәскәү консерваториясендә дәвам итә: пианист буларак – В.М.Эпштейн, композитор буларак профессор Ю.А.Шапорин сыйныфында шөгыльләнә. Мәскәүдә укыган еллары комозиторның профессиональ осталыгы һәм иҗади үсешендә зур роль уйный. Диплом эше буларак ул Фортепиано белән оркестр өчен концерт (беренче бүлек) тәкъдим итә, бу әсәр күпләрдә зур кызыксыну уята (1950 ел). Шул елда ук комозитор Казанга әйләнеп кайта, фортепиано концерты өстендә эшен дәвам итә һәм 1951 елда аның тагын ике бүлеген язып бетерә. Бу әсәр татар музыкасында фортепиано белән оркестр өчен беренче концерт була. Ул бүгенге көндә дә әлеге жанрда иң танылган әсәрләрдән санала һәм һәрвакыт яңгыратылып тора 1972 елдан башлап һәрвакыт Р.Яхин Татарстан Композиторлар берлегенең идарә әгъзасы итеп сайлана. 1964 елда аңа ТАССРның атказанган сәнгать эшелеклесе, 1970 елда РСФСРның атказанган сәнгать эшлеклесе, 1981 елда РСФСРның халык артисты, 1986 елда СССРның халык артисты дигән мактаулы исемнәр бирелә, 1959 елда Г.Тукай исемендәге ТАССР Дәүләт премиясенә, 1957 елда “Мактау билгесе” орденына, 1971 елда Хезмәт Кызыл Байрагы орденына ла

Китаптан да олы байлык юк. Иң бай кеше – гыйлемле кеше. Китапханәләр һаман үсә, җиһазландырыла.Районыбыз китапханэсендэдэ тозеклэндеру эшлэре бара.
Сабада 1918 елда беренче китап уку йортына нигез салучы булып Шәрип Галиев санала. Ул итче Гали Нуриевның таш келәтендә халыктан китап җыйнап туплый башлый. Халык үзендә сакланган иң кыйммәтле китапларын бирегә тапшырып, шулай басмалар саны артканнан-арт
Бер гасыр элек берничә йөз китап тупланып, үзенең эшен башлап җибәргән китап уку йорты бүген 330 мең китапны саклап, халкыбызны үзенә әйдәп торучы Саба үзәкләштерелгән китапханәләр системасына әверелде. Ул үз эченә 27 филиалны, Саба үзәк һәм балалар китапханәсен берләштерә, китап белән укучы арасында ныклы рухи күпер булып тора.

Районыбыз узэгендэ Эфган сугышында хэлак булган райондашларыбыз хормэтенэ хэйкэл булдырылды. Саба районы Саба жирлеге....1989 елның 15 феврале илебез тарихына мәңгелеккә кереп калды. Бу көнне совет гаскәрләренең соңгы сугышчылары Әфганстан җиреннән чыгарылды. Бу әфганчы ир-егетләребезне хөрмәтләү, чит җирләрдә башларын салган якташларыбызны искә алу, аларның якыннарының хәлен белү көне булып тарихка кереп калды. Әфган бәрелешләрендә газиз улларын югалтып, күпме аналар канлы күз яшьләре түктеләр. Алар...
1989 елның 15 феврале илебез тарихына мәңгелеккә кереп калды. Бу көнне совет гаскәрләренең соңгы сугышчылары Әфганстан җиреннән чыгарылды.
Бу әфганчы ир-егетләребезне хөрмәтләү, чит җирләрдә башларын салган якташларыбызны искә алу, аларның якыннарының хәлен белү көне булып тарихка кереп калды. Әфган бәрелешләрендә газиз улларын югалтып, күпме аналар канлы күз яшьләре түктеләр. Алар алдында олы хөрмәт белән баш иябез.

Инде куп еллар дэвамында районыбызда Моснлман Сабантуе оештырыла.Балалар эти энилэр моселманча киенеп торле уеннарда катнаша.Миндэ быел сурэ сойлэу я.бэйгесендэ катнаштым. Дини вэгазьлэр монэжэтлэр тынлап бик иатур утэ элеге чара.

Сегодня была в районным центре Богатые Сабы.Посетели много культурных мест,памятников.Хочу рассказать о памятнике В.И.Ленину. Советский государственный и политический деятель, теоретик марксизма, основатель Коммунистической партии и Советского социалистического государства в России Владимир Ильич Ульянов (Ленин) родился 22 апреля (10 апреля по старому стилю) 1870 года в Симбирске (ныне Ульяновск) в семье инспектора народных училищ, ставшего потомственным дворянином.
Его старший брат Александр — революционер-народоволец, в мае 1887 года был казнен за подготовку покушения на царя.
В том же году Владимир Ульянов окончил Симбирскую гимназию с золотой медалью, был принят в Казанский университет, но через три месяца после поступления был исключен за участие в студенческих беспорядках. В 1891 году Ульянов экстерном окончил юридический факультет Петербургского университета, после чего работал в Самаре в должности помощника присяжного поверенного Ленин был женат на Надежде Крупской, которую знал еще по петербургскому революционному подполью. Они обвенчались 22 июля 1898 года во время ссылки Владимира Ульянова в село Шушенское.