Здраствуйте это Я Марьям Андреева.

Лесхоз китапханэсендэ халкыбызнын кунел бизэклэре кургэзмэсендэ булдым.Нинди генэ матур бизэклэре юк халкымнын.Сезгэ чиккэн солге турында сойлисем килэ. Күңел бизәкләре белән чигелгән, чукланган, челтәрләнгән сөлгеләр-халкыбызның кыйммәтле милли ядкарьләре. Мин хәтерләгәнчә, кайберләренең чиккән сөлгеләре өй түрләрендә матур иттереп көзгеләр башларына эленеп куелган иделәр.
Сөлгеләр татар халкыбыз тормышында кеше туганнан алып, соңгы юлга озатканга чаклы мөһим урын биләгән һәм били. Туй атларының дугасында яшь килен чиккән сөлгеләр горур җилфердәгән. Әйе, атларда чабып килгән яшьләргә парлы, тигез тормыш теләүче, йорт эчләренә нур ягып, кире көчтән саклап, бәхетле тормыш юраучы да сөлгеләр. Яшь кызлар, аулак өйләрдә кич утырып, җырларын көйли-көйли үзләренең сөйгән ярларына бирнәләр әзерләгәннәр. Килен булып төшкәч, ул аларны кияүнең якыннарына бүләк итеп кадерләгән. Бәби тугач та бишегенә сөлге элгәннәр. Чигелгән сөлгеләр милли бәйрәмебез Сабантуйга әзерләгәннәр. Һәр сөлгенең үз билгесе, үз билгеләнеше булган. Чигүнең дә төрле формалары яшәп килә. Кызлар, берсеннән-берсе матур бизәкләрне күчереп алып, аларны күңел бизәкләренә төреп, үзләренә мәхәббәтле матур тормыш юраганнар. Шулай буыннан буынга күчеп, тормыш дәвам иткән. Күпереп пешкән икмәк өстенә дә сөлге капланганнар. Кунак каршылаганда икмәкне чиккән сөлге өстенә куеп каршылау бүгенгәчә сак-ланган. Якты дөньяга туганнан алып, соңгы юлга озатылганга кадәр кеше тормышының һәр мизгеле, һәр йола, һәр гореф-гадәтендә сөлге - матур бер бизәк, бер символ. Гасырлар буе безнең ата-бабала-рыбызның тормышын бизәп килгән сөлге чигү осталыгы онытыла күрмәсен. Борынгы чигүләрнең гаҗәеп бизәкләре сандык төпләреннән табылып, осталарыбыз кулы белән өр-яңа җирлеккә төшсен, аларның матур хезмәтләренә карап, күзләр куансын, күңелләр юансын

Буген цифрлы мэдэнияткэ дэ ихтибар итэргэ булдым.Татар халкынын символы булган Шурэле мультфильмын карадым. Шүрәле – озын бармаклы, кайчакта мөгезле, йөнтәс ир-ат яисә шәрә хатын-кыз кыяфәтендәге зат. Эттән, судан курка: шүрәле очраса, инеш яисә күл ягына йөгерергә кирәк.
Шүрәле кешеләрне урманга алдап алып керә, аларны үтергәнче кытыкларга мөмкин. Бер урманда берничә шүрәле яшәве ихтимал.
Шүрәле – татар фольклорының күп кенә әсәрләре персонажы.
Мифологик хикәяләрдә 3 сюжет киң таралган.
Беренчесендә тапкыр егет Былтыр урманга утынга бара, шүрәленең бармагын тумранның ярыгына куярга куша һәм чөйне бәреп чыгара, шүрәленең бармагы кысылып кала («Былтыр кысты»).
Икенче сюжетта һәр төнне шүрәле атланып чапкан атның сыртына хуҗасы сумала сылап җибәреп, аны кулга төшерә («Шүрәле куаклыгы»).
Өченче сюжетта шүрәле бер картны урманга алып кереп адаштыра, мулланың догалары ярдәмендә карт урманнан исән-имин чыга («Шүрәле»).
Шүрәлене киемнең кире ягын киеп тә алдап була («Шүрәлене ничек алдарга?»). Шүрәленең кан тамчысыннан берничә яңа шүрәле барлыкка килә («Шүрәле каргаган авыл»).



мультфильмга ссылка https://tatarcartoon.ru/view?q=updgNGVD2krss

Саба шэхэр жирлегендэ сугыш кырында ятып калучылар хормэтенэ хэйкэл. Байрак элдек без бүген урамга,

Кыю солдатлар көне булганга.

Әйдә, зур бәйрәм, шатлык белән кил,

Сине каршылый бөтен Туган ил.

Ватаныбызның чикләрен саклап,

Батыр абыйлар торалар сакта.

Буген сенлем белэн кучмэ циркка бардык.Торле торле жэнлеклэр уеннар акробатик номерлар белэн бик кунелле булды.Ахырдан елан белэн фотога да тоштем.

Сатыш авылында эбинмнен серле сандыгы кургэзмэсендэ булдым.Нилэр генэ юк анда Шуларныны ин кадерлесе тубэтэй белэн таныштырасым килэ. Мөселман халыкларына хас булган, татар халкында да киң таралган ир-ат баш киеме. Түбәтәйнең берничә төре билгеле, тәбәнәк итеп киселгән конус (кәләпүш) һәм ярымшар рәвешендәгесе (такыя) аеруча киң таралган була. Кәләпүш ике өлештән тора, кырпу һәм түбә рәвешендә киселә, такыя аерым чөйсыман ялгаулардан тегелә.
Түбәтәйнең ике төрдәгесен дә барлык терр. төркем татар ирләре (керәшен татарларын исәпләмәгәндә) кия.
XIX йөз ахырыннан, төрек-ислам традицияләре тәэсирендә, кәләпүш-түбәтәйне күбрәк кия башлыйлар. Алар төрле тукымалардан, башлыча, бәрхеттән һәм кара яки караңгы төстәге (көрән, зәңгәр, яшел) манчестердан эшләнә. Эчлеге караңгы төстәге бизәксез сатин яки саржадан тегелә.
Татар түбәтәе, кырые һәм түбәсе бик вак җөйләр белән сырылганлыктан, катырак була. Түбәтәй тирләүдән җәлшәймәсен өчен кырыендагы җөйләр арасына калын сүс җепләре яки бөтерелгән кәгазь кисәкләре, ә кыйммәтлерәкләренә үргән ат кылы кыстырып сыралар.

Яшьләр түбәтәе – ачык төсләр белән, өлкәннәргә дигәне – гадиерәк итеп чигелә.
XX йөз башында кара бәрхеттән тегелгән кәләпүшкә ихтыяҗ һәр җирдә зур була, татар яшьләре һәм интеллигенциясе арасында ул гомуми милли киемнең бер элементы буларак карала (кыска казаки һәм европача тегелгән чалбар белән киелә).

Хәзерге вакытта түбәтәй татарларда бигрәк тә төрле йолаларны үтәгәндә, милли бәйрәмнәр вакытында, кайвакыт көндәлек тормышта да киелә.

Питрэч районы Татар Тау иле авылында мэдэният йортында оста куллар кургэзмэсендэ бюулдым. Татар Тау Иле авылында 1940 елларда “укый торган йорт”(изба-читальня) дип йөрүче китапханә барлыкка килә. Китапханәдә барлыгы 200 ләп китап исәпләнгән. Шушы йорт шулай ук “ мәдәният учагы “ хезмәтен дә үтәгән .
Китапханәдә бу елларда Гәрәева Җәмилә Низами кызы эшләгән. Аның 5 класс белеме була. Ул елларда газета-журналларны китапханәләр генә алдырган. Яшьләр китапхнәгә килеп укый торган булганнар. Китапханәчеләр бәйрәмнәрдә, урып –җыю чорларында лозунглар, стенгазетлар чыгарганнар. Укытучылар , мәктәп укучылары , авылның укый белүче кешеләре даими китапханәгә йөргән. Мәктәп җитәкчесе Гайсаров Гали улы бәйрәмнәрдә докладлар укый торган булган. Нинди генэ матурлыклар тудырмаган монда авылхалкы.

Шекше авыл жирлегендэ сугыш кырында хэлак булганнар хормэтенэ куелган хэйкэлне дэ курергэ туры килде.Бабаемнын бертуганы Нэжип абыйда боек Ватан сугышында катнашкан кеше.Безнен тынычлыгыбыз очен корэшкэннэр алдында хэрчак баш иям.

Сезне элеккеге елларнын укучы остэле белэг таныштырасым килэ. Габделхэт Шакиров булэк иткэн элеге остэл бик узенчэлекле экспонат.

Сегодня была в Старо шИгалеевской сельсой библиотеке.Участвовала на выстовке Ттарстан мой край родной Сто лет назад деревня Старое Шигалеево была одной из старейших, самой крупной и одной из беднейших деревень округи. Здесь было 4 сельских общества (общин) и еще две составляли особые поселения, основанные как починки, т. е. выходцами из Старого Шигалеева – Новое Шигалеево и Петровка. Количество дворов – около 100, жителей более 800 человек, население русское.
Своё название деревня получила от хана Шах_Али, который здесь правил. Но после издания Указа его изгнали, а название деревни так и осталось.
В 1901 году в деревне было несколько помещиков. На горе были земли помещицы Солнцевой. В её честь гору сейчас называют Солнечной. Её в 1904 году удавили за её жестокость и злость. Крестьян сослали на каторгу. Оттуда вернулся только один крестьянин - Иван Милютин.
За речкой жил помещик Григорьев-лесопромышленник. В его доме долгое время (до 1998 года) находилась школа. На горе стояла церковь, которая сгорела в революцию, затем в село была перевезена Екатерининская церковь (в коллективизацию там устроили избу - читальню (1924 год), а потом клуб, который сгорел уже в 1980 году). Работником избы-читальни был первый комсомолец Кузнецов Иван Семёнович. И в этой же читальне работал ликбез для взрослых. Там работали учителя из школы, первым директором которой была Фаина Романовна Евдокимова.
Население села занималось земледелием, славились мастерами производства и выделки овчин, плотницкого дела и валяльщиками.
В 1930 годы крестьяне объединились в колхоз «Ударник». Председателем был Кузьмин Дмитрий Григорьевич.
В 1938 году из избы-читальни самостоятельно выделилась библиотека. Первым библиотекарем была Скрябина Мария Якимовна. Библиотека находилась в здании бывшей церкви. После войны построили другое деревянное здание у речки. В этом здании, помимо библиотеки, ещё располагались сельсовет, медпункт и квартира для учителей. Здесь библиотекарем работала Пигасова Анна Григорьевна. Затем Рыбакова Анна Петровна. После её ухода на пенсию, библиотекарем недолгое время работали: Кузнецова Татьтяна Никитична, Малькова Анна, Демидова Нина, а после - Уварова Софья Павловна, затем - Рыбакова Надежда Александровна.
С 1983 года по 1998 год заведующей библиотекой работала Шагиахметова Саима Сафиевна, со средним библиотечным образованием.А с 1998 года по сегодняшний день, её дочь-Тарасова Ляйсан Тимерхузеевна. Образование высшее, педагогическое. В библиотеке работает и сын Саимы Сафиевны -Шагиахметов Радик Тимерхузович.
С 1986 года библиотека находилась на улице Заводской, в двухэтажном доме. Под библиотекой занята однокомнатная квартира. Занимаемая площадь-18 кв. м. Дом построен в 1975 году.
В 2015 году Старо-Шигалеевская сельская модельная библиотека переехала в новое здание Многофункционального центра.

Сегодня была в доме культуры Старое Шигалеево.И хочу познокомить Вас тоже. Деревня Старое Шигалеево в русских документах упоминается уже в 1567 году, но её название говорит о том, что основана она была на несколько десятилетий раньше. Это бывшая вотчина казанских ханов носит имя одного из своих последних владельцев – хана Шах Али (в русском произношении – Шах – Алей , Шигалей ). Шах – Али был родом из Касимова , трижды сидел на Казанском престоле , последний раз с августа 1551г. по февраль 1552г. Участвовал в очсаде и взятии Казани в 1552 году в составе Российского войска. Скончался он в г.Касимове в 1593г. Ст. Шигалеево (тогда именуемое « сельцо») было передано Троицкому мужскому монастырю г. Свияжска. В 1764г. , после секуляризации церковных и монастырских земель деревня стала владельческой , здесь было несколько мелких помещичьих имений , чем было вызвано бедственное положение местных крестьян и до и после отмены крепостного права. Ст. Шигалеево в прошлом веке входило в состав Кощаковской волости , Казанского уезда , располагалось на довольно бойкой ( в зимнее время ) торговой дороге Казань – Мамадыш – Мензелинск. Дорогу называли Мамадышской или же Зюрейской ( это название очень древнее , восходит еще ко временам Казанского княжества и ханства ).