Здраствуйте это Я Марьям Андреева.

Сабабызнын узэк урамында тыл батырлары очен хэйкэлгэ ремонт ясалды.БИРЕДЭ узлюренен якыннарын искэ алып чэчэклэрдэ алып килэлэр.Жину очен тыл хезмэтчэннэре дэ зур олеш керткэн.Районыбыз житэкчелэренэ шушы олы эшне башкарып чыкканнары очен олы рэхмэт.Хэйкэл 2017 елда ремонтланды.

Мин бик матур районда Байлар Сабасында яшим.Байлар Сабасы - Саба муниципаль районының үзәге. Казаннан 100 км ераклыкта урнашкан.Байлар Сабасының бик борынгы икәнен дәлилләүче чыганаклар байтак. Мәсәлән, ХIV гасыр ахырында – XV йөз башында иҗат ителгән татар халык дастаны “Идегәй”дә ул:
Изге Шәһре Болгарны,
Астаналы Сиварны,
Капкасы биек Казанны,
Чулмандагы Җүкә тау,
Урмандагы Сабаны...Байлар Сабасы исем-атамасы — шуның ачык дәлиле. «Байлар», «саба» атама-исемнәре Татарстанның башка районнарында һәм төркиләр яшәгән төбәкләрдә дә очрый.
Хакас автономияле өлкәсенең Бия районында да Саба дигән елга бар. Ирандагы зур ныгытма атамасы Саба исеме белән атала. «Саба җире» тәгъбире Джованьолиның «Спартак» романында искә алына. Каюм Насыйриның маҗаралы повесте «Әбүгалисина»да да «Саба патшалыгы» дигән гыйбарә очрый.Балалар очен дэ Саба да куп уен мэйданчыклары бар.Бездэ буген энием белэн Лесхозга барган юл чатында урнашкан балалар мэйданчыгында булдыкСенлемэ дэ мина да бик охшады.

Саба районынын ин гузэл бистэсе Лесхоз да без .Авылга керүгэ үк боек жинүдэ хэлак бүлганнар очен хэйкэл күелган.Хэр батырнын исеме ташка уелып язылган.Чик буенда сакчы тора,Кулында автоматы,Еллар тыныч булсын ди ул,Бу анын изге анты.Рэхмэт сезгэ аяз көннэребез очен.

Сезне легендар шэхес Нургали Миннихановнын эш отстэле хэм бик яраткан шогыле белэг таныштырасым килэ.Буш вакытларныда ул шахмат уйнврга яраткан.Бугенге кондэ дэ районыбызда анын истэлегенэ багышланган шахмат уеннары оештырыла.Шахмат тарихына күз салсак, башта аны 4 кеше уйнаган. Йөрешләр уен сөякләре ыргытып билгеләнгән. Борынгы шахматлар комарлы уеннар рәтенә кергән, хәзер исә шахматларны салкын акыл белән, һәр адымны ныклап уйлап уйныйлар, анда очраклылык элементы юк дияргә дә була. Шуңа да карамастан, шахмат партиясенең ахырын алдан әйтү мөмкин түгел: бер ялгыш адым партияне бөтенләй икенче юлга кертеп җибәрергә мөмкин.
Халыкара спорт комитеты 1999 елда гына шахматларны спорт төре итеп таный. Шунысы кызык: Олимпия уеннары составына керткәндә керлинг уенын "бозда шахмат уены" дип рекламалыйлар. Парадокс, керлинг - Олимпия уеннары составында, ә шахмат әлегәчә бу төркемгә кертелмәгән.Шахматлар төптән уйлап эшләргә, тәртипкә өйрәтә. Образлы һәм абстракт күзаллауны үстерә, укуда да ярдәм итә. Тормыш гел җиңүдән генә тормый бит. Шахматта да шулай.

Минниханов Нургали Миннеханович. (24.02.1930 д.Игенче - 17.02.2001 п.Лесхоз). Н.М.Минниханов родился 24 марта 1930 года в д.Игенче Сабинского района. После окончания в 1950 году Лубянского лесного техникума служил в рядах Советской Армии.Он же отец президента Республики Татарстан.а на фото его легендарный мотоцикл.

Буген музейда оештырылган Чабата турында белэсенме дигэн мастер класста катнаштым.Чабата — Русьта таралган тәбәнәк аяк киеме. Авыл җирлегендә 1930 елларга кадәр кулланылышта йөри. Юкә, карама һ.б. агачларның курысыннан, кайрысыннан яки сүсеннән үрелеп ясала.Бу чабаталарны кышын да, җәен дә, аяклар кырылып, кабарып беткәнче кигәннәр. Аякларга суы да, салкыны да үткән. Чабата бигрәк тә язын-көзен тиз тузган. Ташларга җәл булгач, үкчәсенә ямау салып та кигәннәр.
Чабатаны язма чыганакларда беренче тапкыр искә алу XII гасырга карый. Чабаталар шулай ук белорусларда, карелларда, финнарда, мордвада, чуашларда, татарларда, украиннарда таралган була.
Лапти татарского образца (чабата) считались рабочей обувью, поскольку они были максимально легкими и удобными при полевых работах. В зимнее время татары носили короткие и высокие валенки, а также сапоги из кожи на жесткой подошве.

Татар халкы элек электэн узенен тырышлыгы белэн аерылып торган.Кондэлек тормышта эби бабайларыбыз торледэн торле эш кораллары файдаланган.Чонки хэзерге кебек электр кер юуу машиналарыда,электр чэйнеклэредэ булмаган.Табагач,гобе КУЛ КИСКЕЧЕ, КАЗЫГЫЧ ТАЯК, СӨҢГЕ эш кораллары белэн кулланганнар.Лесхоз бистэсендэ урнашкан урман хужалыгы муззенда авыл халкынын хэр торле эш коралы белэн танышып булп.Бугенге кондэ коянтэлэр белэн су ташымасак та элекеге елларда эби бабайларыбызнын топ эш коралы булган коянтэ.Авыл да пичлэр булганда табагач дигэн эш коралы кулланылган.Ул.табаны пичтэн алу очен кирэк булган.Кисэу агачы-анысы инде пич янганда бер кат пичтэгэ утынны кузгалту очен файдаланылган.

Дендрологические сады - природоохранные учреждения, в задачи которых входит создание специальных коллекций растений в целях сохранения разнообразия и обогащения растительного мира, а также осуществление научной, учебной и просветительской деятельности. Дендрарий с греческого переводится как "дерево". Латинское название будет звучать как "арборетум".
Дендрологический сад имени Н.М. Минниханова ГБУ "Учебно-опытный Сабинский лесхоз" начал создаваться в 2003 году на территории площадью 11,25 га. Проект разработан Марийским государственным техническим университетом под руководством доктора сельскохозяйственных наук, профессором Котовым Михаилом Михайловичем под именем Нургалея Миннихановича Минниханова, заслуженного лесовода Российской Федерации и Республики Татарстан, кавалера орденов "Знак почёта" и "Октябрьской революции", "Лауреата государственной премии Республики Татарстан в области науки и техники", посвятившего свою жизнь становлению и развитию Сабинского лесхоза.
На момент создания сада планировалось ввести 309 видов декоративно-кустарниковых пород. На сегодняшний день здесь насчитывается 524 видов всего древесно-кустарниковой растительности и плодово-ягодных культур. Сад делится на три экспозиции: экспозиционная группа, вересковый сад и альпинарий (цветочная горка). С 2013 года ведётся зелёное черенкование. Полученные путем черенкования сеянцы-саженцы пересаживаются в горшки и отправляются на реализацию в Лесной селекционно-семеноводческий центр.
В 2018 году на территории сада открыли цех по переработке травяного сырья. Здесь производится 25 видов однокомпонентных фиточаёв, из них 12 видов проходят процесс ферментации, а 13 видов - обычную сушку.
Также в 2018 году открыли оранжерею тропических и субтропических растений. Здесь можно увидеть своими глазами как растут и плодоносят такие экзотические растения, как банан, папайя, ананас, инжир, лимон, мушмула и другие. Можно любоваться зеленью круглый год.
На территории сада появляется ещё одно направление, связано оно со сказками, где будут отображены сказочные персонажи, а также скульптуры лесных зверей, которых можно увидеть в наших краях. Где можно будет вернуться в мир сказок, в детство и отдохнуть от души в спокойной лесной обстановке под пение птиц. Здесь также будет отображаться как жили в древние времена наши дедушки и бабушки, какими рабочими инструментами они пользовались и какую красоту делали, что из этого получалось.

Ленино-Кокушкино авылы әле дә бөек фикер иясе, революционер һәм сәясәт эшлеклесе Владимир Ильич фамилиясен йөртә. Бу урын пролетариат юлбашчысының биографиясе белән тыгыз бәйләнгән.“Кокушкинодан да матуррак, гүзәлрәк урын юк", – дип искә ала Ленинның бертуган апасы Анна Ильинична. Цитатадан күренгәнчә, Ульяновлар гаиләсе Үшнә елгасы янындагы матур авылны бик яраткан. Биредә әтисе, табиб Александр Дмитриевич Бланкның йортында, Ленинның әнисе Мария Александровнаның балачак һәм яшьлек еллары узган. Алар Илья Николаевич белән үз туйларын да Кокушкинода билгеләп үткән.
Ленинның бабасы Александр Бланк үзенең күпьеллык тырыш хезмәте нәтиҗәсендә дворян исеменә лаек була. Авылда яшәгәндә ул крестьяннарны бушлай дәвалый һәм округ халкы белән яхшы таныш була. Бланк үз балаларын тырыш һәм тәртипле итеп тәрбияләргә омтыла.
1887 елның 7 декабрендә Казан Император университетында студентлар баш күтәрүләрендә катнашкан өчен Владимир Ульянов ул вакытта Казан губернасының Лаеш өязенә караган Кокушкино авылына җибәрелә, анда яшерен полиция күзәтүе астында 1888 елның көзенә кадәр яши. Сөргендә үткәрелгән вакытларын ул үзлегеннән белем алу өчен файлалана. Иртә таңнан кичкә кадәр шөгыльләнеп, ул иҗтимагый-сәяси, икътисади, статистик әдәбиятны ныклап өйрәнә. Университетка кайтырга рөхсәт итәрләр дип өметләнеп, юридик һәм тарихи фәннәр белән ныклап шөгыльләнүен дәвам итә. Кокушкино авылында туган абыйларының, сеңелләренең сөйләгәннәре дә кече Ульяновка бик күп белем бирә. Ул шулай ук авыл тормышы белән яхшы таныш була. Егет авыл хуҗалыгы өлкәсендәге җитешсезлекләрне, хәерчелекне, наданлыкны үз күзләре белән күрә. Бу чорда ук ул авыл җәмгыятенең торышын өйрәнү һәм анализлауга керешә. Мәҗбүри сөрген Ленинга Россиядәге мөнәсәбәтләрне аңлау өчен бик күп нәрсә бирә.
1936 елда Питрәч районының Кокушкино авылындагы сөргендә вакытында Владимир Ленин яшәгән йортны реставрацияләү турында карар кабул ителә. Моңа кадәр усадьба буш тора, революция вакытында аны җирле халык ут төртеп яндыра. 1939 елның 22 гыйнварында биредә музей-йорт ачыла. Мемориаль парк һәм биш бүлмәле бер катлы агач флигель торгызыла. Аларның берсендә булачак дөнья пролетариаты юлбашчысы бүлмәсенең көнкүреш шартлары торышы урын алган. Башка дүртесендә Сембер һәм Казан чорларын чагылдырган документлар урнаштырылган.
1985-1987 елларда музейны реконструкцияләү буенча эшләр башкарыла. Усадьба территориясендә археологик казу эшләре барышында зур йортның, ишегалды корылмаларының фундаментлары табыла. Усадьбаны төзекләндерү һәм торгызу эшләре башкарыла
Шунысы кунелне тырный инде узган елда реконструкция бара дип жавап биргэннэр иде быелда...

В 1847г. дед В.И.Ленина А.Д.Бланк прикупил деревню Янысалы (Кокушкино) расположенную по левой стороне Зюрейской торговой дороги на берегу речки Уши, в 49 верстах (53,3 км) от Казани. В то время эта деревня относилась к Черемшанской волости Казанской губернии. Эта волость тогда состояла из двух сёл и десяти деревень, причём, кроме деревни Янысалы, где одновременно жили русские и татары, в остальных селениях волости жили русские. А.Д.Бланк приобретает родовое имение дворянина П.А.Верегиина в Янасылы (Кокушкино) принадлежавшее этой семье с 1676 года. Приобретённое имение составляло 462 десятины (503,6 га) с прикреплёнными (крепостными) 39 крестьянами мужского пола (женщины не учитывались).Здесь Володя Ульянов проводил лето и прожил в ссылке почти год с 1887г до 1888.
Поместье было продано в 1896г, но ссуда взятая ещё дедом в земельном банке в 1847г, так и не была погашена. (Видно коллекторских контор ещё не было и времена были мягкие).
В 1889 году семья покупает за 7500 руб ещё одно маленькое поместье в Самарской губернии- хутор с 83,5 десятинами земли, вблизи деревни Алапаевки. На соседнюю деревню в 34 двора приходилось всего-навсего 65 десятин Семья была сельскими рантье и сдавала землю в аренду исполу и в зависимости от урожая получала доход. На зиму переселяясь в город.