ГлавнаяСТАТЬИАрхивМой родной крайАктанышым туган ягым

Актанышым туган ягым

29 октября 2015 - Алия Салахова

                                                                                         Актанышым — Ак илем

                   Актанышым Ак кала ,

                   Аыйдель канат кага

                   Сина булган мэхэббэтем

                   Мэнгегэ жанда кала.

                  Актанышым, Актанышым,

                 Аерылмасын юлларым.

                  Синен белэн бергэ — бергэ

                 Утсен гомер юлларым.

Мин Актаныш тобэгендэ яшим.Ни очен  тобэгебез Актаныш дип атала сон?

                                                                                      Актаныш исеменен килеп чыгышы.

Бер гаилэгэ кунакка ап-актан киенгэн бер бабай  килә. Өй хуҗасының ындыр табагында ашлык суккан чагы була. Килгән кеше хуҗаның кечкенә малаен капка төбендә очратып, әтисенең кайда икәнен сорый һәм әтисен чакырып килергә куша, «Миңа синең әтиең таныш бит» дигән сүзне дә әйтә.

Малай, әтисенә барып: «Синең бер ак танышың килгән, сине чакыра»,— ди. Килгән кунак хуҗаның яхшы ук дус кешесе була, һәм ул ак чырайлы булган, күрәсең. Шуннан хуҗа кеше, дусты янына килеп, исәнлек-саулык сорашкач: «Минем малай синең ак танышың килгән, сине чакыра»,— дип, көлеп сөйләгән, имеш. Шуннан соң бу малайга «Ак таныш» кушаматы береккән.

Ул вакытта елгада су тегермәне булып, шактый тирән буа була. Берникадәр вакыттан соң су коенганда, шушы «Ак таныш» кушаматлы малай буада батып үлә. Буаны «Актаныш» буасы дип йөртә башлыйлар, тора-бара бу исем елгага да күчә, аннары авыл да Актаныш дип атала башлый.

Туган як, туган жир, туган авыл — хэрбер кеше очен ин кадерле сузлэр. Минем туган жирем — гузэл Актаныш ягы. Актаныш районы Татарстан Республикасынын кончыгышында урнашкан, ин ерак район буларак, танны беренче булып биредэ каршылыйлар хэм яна конне башлыйлар. Районыбызнын узенчэлекле ягы — анын сихри, матур табигате. Урал таулары итэгеннэн юл салган мэгьрур Агыйдел узенен йогерек дулкыннары белэн жаннарны иркэли, саф сулы, сихри тээсиргэ ия Ык елгасы Чулманга ашыга.Тал тирэкле, зифа камышлы Сон исэ тирэ-якка илахи гузэллек, серлелек, яшэу коче бирэ.

Актаныш- бэрэкэтле жир.Э изге жир бик куп талантлар устерергэ сэлэтле. Районыбызнын бик куп талантлы шэхеслэр чыккан.Алар арасында кемнэр генэ юк! Республикабызнын беренче призеденты М.Ш.Шэймиев, Татарстан Республикасының Мәгариф һәм фән министры –Энгель Навап улы Фәттахов, Танылган җырчы, Татарстанның халык артисты, Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләге иясе Әлфия Авзалова, трагик артист М. Мутин, Татарстанның атказанган артисты, баянчы Кирам Сатиев, Фронтовик шагыйрь Нур Баян, Шагыйрь, Г.Тукай исемендәге Дэулэт премиясе лауреаты Гамил Авзал, Күренекле шагыйрь, Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты, Татарстан Республикасының атказанган сәнгать эшлеклесе Мөхәммәт Мирза, Татар язучысы, шагыйрь, журналист, Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе (2002), Татарстан Язучылар берлегенең Шәйхи Маннур исемендәге (1994) һәм Абдулла Алиш исемендәге (2000) премияләре лауреаты- Лэбиб Лерон, Язучы, экономист, экономика фәннәре докторы, профессор, ТР атказанган мәдәният хезмәткәре – Фарсель Зыятдинов, татар балалар язучысы, прозаик, журналист Татарстаннын атказанган мэдэният хезмэткэре — Моталлапов Эмиржан Закиржан улы.
Без шушы шэхеслэребез белэн чиксез рэвештэ горурлана алабыз.


 

 

 

Район 1930 елның 10 августында төзелә, 1963 елның 1 февралендә Минзәлә колхоз-совхоз территориаль – производство идарәсе составына кушыла, ә 1965 елның 12 гыйнварыннан кабаттан оештырыла. 2037,8 кв. км мәйдан били. Шуның 109882 гектарын авыл хуҗалыгы, 97,2 мең гектарын сөрү җирләре тәшкил итә, бөтен җирнең 8,9 процентын урман-куаклыклар алып тора. Ә электән Ыктан Агыйдельгә кадәр араны нарат урманы каплап торган, 1848 елгы мәгълүматларга караганда, Минзәлә өязендәге (безнең як шунда керә) җирләрнең 69 процентын урманнар биләгән булган.

 

Уңган, булдыклы, батыр, эчкерсез, саф күңелле якташлары арасында аралашып, хезмәттә яшьтән кайнашып, төбәкнең мөхтәрәм җитәкчеләренең берсе булган Шәрип агадан өлге алып үскән Минтимер исемле корычтай нык холыклы, гаярь ир — егетнең Җөмһүриятебезнең беренче Илбашы, Татарстанның гына түгел, Россиянең дөнья күләм танылган дәүләт эшлеклесе, татар халкының барлык асыл сыйфатларын гәүдәләндерүче, аның намусын, зирәк акылын, тапкырлыгын, түземлелеген чагылдыручы каһарман улы булып күтәрелүе Актанышның нинди төбәк икәнлеген бар яктан һәм әлеге бер исем аша күзалларга ярдәм итә. Табигый, Минтимер Шәрипович Шәймиев белән җирдәшләре чиксез горурланалар, шуңа да алар башкаларга да өлге күрсәтерлек итеп яшәргә, эшләргә, иҗат итәргә омтылалар, ак йөзләренә тап төшермиләр.

                                                                           Менә шундый инде ул Актанышым — туган җирем.

Теги: туган як
Рейтинг: +1806 6078 просмотров
Комментарии (39)
Лиана Мухаметшина # 29 октября 2015 в 11:28 0
Красиво
Камила Габдракипова # 4 ноября 2015 в 19:16 0
Алия, шәп!
Ислам Шайдуллин # 30 ноября 2015 в 09:51 0
Великолепно!
Лиана Мухаметшина # 29 октября 2015 в 11:29 0
лови +
Никита Берендеев # 29 октября 2015 в 13:17 0
5++++
Алина Сафина # 29 октября 2015 в 15:32 0
dance
Амир Бариев # 29 октября 2015 в 18:18 0
ЛОВИ +
Камилла Юнусова # 29 октября 2015 в 18:19 0
Интересно!
Ралина Гарипова # 29 октября 2015 в 18:38 0
Молодец!!!!
Адель Шарифуллин # 30 октября 2015 в 07:27 0
Молодец)))
Ярослав Головин # 30 октября 2015 в 08:17 0
Очень интересная статья
Ярослав Головин # 30 октября 2015 в 08:17 0
Спасибо мне поравилось
Алексей Агашков # 30 октября 2015 в 08:19 0
Мне понравилось!
Алсу Хабибуллина # 30 октября 2015 в 15:23 0
Булдыргансың!
Айнур Сибатов # 30 октября 2015 в 15:40 0
Бик кызыклы язма.
Айнур Сибатов # 30 октября 2015 в 15:40 0
look
Айнур Сибатов # 30 октября 2015 в 15:41 0
v
Замаев Егор # 1 ноября 2015 в 09:22 0
++++
Азалия Закиева # 1 ноября 2015 в 17:21 0
5+
Алия Шакирова # 1 ноября 2015 в 18:04 0
Интересно!!!
Айзиля Закирзянова # 2 ноября 2015 в 15:29 0
Лови мой +++++
Алиса Гарифуллина # 3 ноября 2015 в 08:31 0
Молодец!!
Далия Ловцова # 3 ноября 2015 в 12:32 0
Молодец!
Азат Ахмадуллин # 5 ноября 2015 в 10:27 0
Булдыргансың!
Артур Симашев # 5 ноября 2015 в 12:26 0
СУПЕР!!!!
Елисей Смелов # 5 ноября 2015 в 17:15 0
joke
Ибрагим Халимов # 9 ноября 2015 в 08:46 0
приветик я хочу чтобы вы оценили мои статьи
вот ссылка на мой профиль выберите тему статьи и нажми нравиться
http://diary-culture.ru/users/ibragimhr
зарание спасибо joke
Ралина Гарипова # 9 ноября 2015 в 17:31 0
v
Элина Рахматуллина # 11 ноября 2015 в 10:16 0
Отличная статья!
Ильяс Шакиров # 13 ноября 2015 в 16:47 0
бик матур язгансың
Рауф Аманов # 14 ноября 2015 в 19:17 0
Умница!!!
Диляра Мухаматдинова # 15 ноября 2015 в 20:09 0
У меня бабушка с Актанышкого района.Живет в деревне Старые Бугады. smile
Эмиль Хабибрахманов # 21 ноября 2015 в 20:13 0
Люби свой край
Ильвира Степанова # 24 ноября 2015 в 17:14 0
какая красивоя статья
Ильнар Зайдуллин # 3 декабря 2015 в 18:07 0
Күпме танылган шәхесләр чыккан сезнең төбәктән!
Раиль Султанов # 6 декабря 2015 в 16:53 0
v
dsthreth dshdsfh # 10 декабря 2015 в 13:22 0
красава
Алина Гиниятуллина # 24 января 2016 в 06:51 0
ты умница
Данис Ишмухаметов # 25 февраля 2016 в 07:44 0
здорово