Авылым тарихы.Акъегет.
|
Автор
 |
Опубликовано: 4032 дня назад ( 7 декабря 2014)
|
+5
Голосов: 5 |
АКЪЕГЕТ
Акъеге́т авылы, Яшел Үзән районында.
Яшел Үзән шәһәреннән 48 км көньяк-көнбатыштарак, Чуаш Республикасы чигендә.
17 йөзнең 2 нче яртысында нигез салына. 18 - 19 йөзнең 1 нче яртысында халкы дәүләт крәстияннәре катлавына керә, лашманнар хезмәтендә була, игенчелек һәм терлек үрчетү белән беррәттән зәркән әйберләре эшләү, балта эше, итек тегү, кирпеч җитештерү, 1840 еллардан киез итек басу белән шөгыльләнә. 1830 елгы мәгълүматларга караганда, Акъегеттә мәчет була. 1872 дән аның каршында мәдрәсә эшли. 1890 да сәүдәгәр З.Ш. Шәфигуллин акчасына икенче мәчет һәм мәдрәсә, 1899-1900 дә - өченче мәчет, 1898 дә Казан губернасының Цивиль өязендә ир балалар өчен яңа ысул б-н укыта торган бердәнбер мәктәп, 1906 да кыз балалар өчен мәдрәсә төзелә, соңрак рус-татар мәктәбе итеп үзгәртелә. 1910 елларда бу уку йортларында укучыларның саны 442 кешегә җитә. 20 йөз башында Акъегеттә 3 җил, 3 су, 1 пар тегермәне, 6 вак-төякләр кибете эшли. Бу чорда авыл җәмәгатенең имана җире 1990,6 дисәтинә тәшкил итә. 1896 га кадәр - Акъегет волостенең үзәге, 1896 дан Цивиль өязенең Яңа Кавал волостена керә. 1920-21 дә Чуаш автономияле өлкәсендә, 1921нең 22 сентябреннән ТАССРның Зөя кантонында. 1927 нең 14 февраленнән - Норлат, 1963 нең 1 февраленнән - Яшел Үзән районында.
2010 елда 334 кеше (татарлар) яши. Халык саны: 1782 дә - 223 ир заты; 1834 тә - 693, 1850 дә - 1044, 1859 да - 1163, 1897 дә - 2312, 1908 дә - 3101, 1926 да - 1300, 1938 дә - 1439, 1949 да - 815, 1958 дә - 725, 1970 тә - 796, 1979 да - 595, 1989 да- 432, 2002 дә - 387 кеше.
Халкының төп шөгыле - кырчылык, терлекчелек.
Мәгариф
Урта мәктәп.
Мәдәният
Мәдәният йорты. Китапханә.
Архитектура истәлекләре
Сәүдәгәр З.Ш. Шәфигуллин йорты - 19 йөз ахыры архитектура истәлеге (мәчет буларак файдаланыла).
Акъеге́т авылы, Яшел Үзән районында.
Яшел Үзән шәһәреннән 48 км көньяк-көнбатыштарак, Чуаш Республикасы чигендә.
17 йөзнең 2 нче яртысында нигез салына. 18 - 19 йөзнең 1 нче яртысында халкы дәүләт крәстияннәре катлавына керә, лашманнар хезмәтендә була, игенчелек һәм терлек үрчетү белән беррәттән зәркән әйберләре эшләү, балта эше, итек тегү, кирпеч җитештерү, 1840 еллардан киез итек басу белән шөгыльләнә. 1830 елгы мәгълүматларга караганда, Акъегеттә мәчет була. 1872 дән аның каршында мәдрәсә эшли. 1890 да сәүдәгәр З.Ш. Шәфигуллин акчасына икенче мәчет һәм мәдрәсә, 1899-1900 дә - өченче мәчет, 1898 дә Казан губернасының Цивиль өязендә ир балалар өчен яңа ысул б-н укыта торган бердәнбер мәктәп, 1906 да кыз балалар өчен мәдрәсә төзелә, соңрак рус-татар мәктәбе итеп үзгәртелә. 1910 елларда бу уку йортларында укучыларның саны 442 кешегә җитә. 20 йөз башында Акъегеттә 3 җил, 3 су, 1 пар тегермәне, 6 вак-төякләр кибете эшли. Бу чорда авыл җәмәгатенең имана җире 1990,6 дисәтинә тәшкил итә. 1896 га кадәр - Акъегет волостенең үзәге, 1896 дан Цивиль өязенең Яңа Кавал волостена керә. 1920-21 дә Чуаш автономияле өлкәсендә, 1921нең 22 сентябреннән ТАССРның Зөя кантонында. 1927 нең 14 февраленнән - Норлат, 1963 нең 1 февраленнән - Яшел Үзән районында.
2010 елда 334 кеше (татарлар) яши. Халык саны: 1782 дә - 223 ир заты; 1834 тә - 693, 1850 дә - 1044, 1859 да - 1163, 1897 дә - 2312, 1908 дә - 3101, 1926 да - 1300, 1938 дә - 1439, 1949 да - 815, 1958 дә - 725, 1970 тә - 796, 1979 да - 595, 1989 да- 432, 2002 дә - 387 кеше.
Халкының төп шөгыле - кырчылык, терлекчелек.
Мәгариф
Урта мәктәп.
Мәдәният
Мәдәният йорты. Китапханә.
Архитектура истәлекләре
Сәүдәгәр З.Ш. Шәфигуллин йорты - 19 йөз ахыры архитектура истәлеге (мәчет буларак файдаланыла).
1051 просмотр
Комментарии (4)
